Lijnzaadolie werd veel door de Oude Meesters gebruikt
Er zijn drie oliën die in het verleden in olieverf werden gebruikt. Lijnzaadolie, walnootolie en papaverolie. Alle drie hebben ze voor- en nadelen. Lijnolie vind ik de beste olie. Al heeft het wel de neiging om iets te vergelen. Maar wanneer je lijnolie gebruikt, zullen de verflagen minder barsten dan wanneer je papaver-, of walnootolie gebruikt.
Olie bij de Alla Prima techniek
Walnoot olie gebruik ik vooral wanneer ik op een groot doek werk bij de Alla Prima-techniek. Want door de langere droogtijd van de walnoot olie is dat een pluspunt bij deze techniek. Maar bij een kleiner doek, in Alla Prima geschilderd met de meerlagige methode, zoals de Oude Meesters het deden, gebruik ik de lijnolie.
In de zeventiende eeuw werd meestal lijnolie gebruikt.
Lijnolie kan echter, net als elke andere olie, bij verkeerd gebruik het schilderij beschadigen. Gebruik het nooit in de onderste lagen bij een meerlagige opbouw. De verf moet in de onderste lager ‘mager’ zijn. Als medium kun je in de onderste lagen White Spirit (Terpentine) of Terpentijn gebruiken. (de ‘vet over mager’ regel). Door deze regels te volgen, voorkom je dat de bovenste verflagen ‘inzinken’. Te veel olie gebruik in de bovenste lagen, leidt tot de vorming van rimpels tijdens het drogen.
Droogproces van oliën
Licht speelt een zeer belangrijke rol in het droogproces van oliën; en in de afwezigheid van licht wordt het droogproces bijna stil gezet.
De Oude Meesters deden het ook. Ze droogden hun ‘natte schilderijen’, gedaan met Lijnzaadolie, in het zonlicht, om vergeling en bruin worden van de olie te voorkomen; evenals om de droogtijd van de lagen drastisch te versnellen. Op deze manier werkt het zonlicht als een natuurlijke Siccative (een natuurlijk droogmiddel).
Daarom zet ik het schilderij om te drogen ook steeds voor het raam; het liefst in de zon. Het duurt bijvoorbeeld drie dagen voordat de olie in de zomer droogt. In diffuus licht duurt het vijf tot zes dagen. In een volledig donkere kamer duurt het ongeveer twee maanden.
Welke Lijnolie bij olieverf schilderen?
Wat is de beste, welke moet ik nemen? Geraffineerde en koudgeperste lijnzaadolie zijn goede keuzes. Welke is het beste? Ze hebben allebei voor- en nadelen. Meestal koos ik voor de geraffineerde olie simpelweg omdat het er opvallend minder geel uitziet dan koudgeperst. Maar ik moet je waarschuwen, dat wat je ziet als een transparante, niet-gele geraffineerde olie, is na verloop van tijd vergelijkbaar met koudgeperste olie en wordt ook geel en bruin als het niet juist gebruikt wordt.
Daarom ben ik overgegaan op het zelf reinigen van mijn Lijnolie, zoals de Oude Meesters het ook hebben gedaan. Daar zal ik later nog over schrijven.
Hoe zit het met glaceren? Dan gebruik ik zongedikte lijnolie of Standolie.
Hou altijd de VET over MAGER regel in gedachten bij het schilderen met olie.
Rembrandt gebruikte zongedikte lijnolie
Glaceren met Zon gedikte Lijnolie en Standolie
Geraffineerde en koudgeperste Lijnzaadolie hebben doorgaans een vloeibare consistentie en zijn daarom niet geschikt voor het glaceren. Standolie en zon gedikte lijnolie hebben een dikkere viscose-consistentie, die geschikt is voor het maken van glaceer lagen. Deze gecondenseerde oliën werden al in de IX eeuw in de schilderkunst gebruikt.
Het schilderij van Paparazzi stilleven, onze cocker spaniel, is met een olie eitempera schildertechniek geschilderd. Het recept met de standolie, eigeel en pigment staat bij dat artikel.
