Pigment Ultramarijn waar Yves Klein dol op was
De intense blauwe verf van het pigment Ultramarijn, die al sinds de vroege middeleeuwen tot de verbeelding spreekt, lees ik in het artikel van Royal Talens. De verftubes van Van Gogh en Rembrandt zijn van Royal Talens.
Ultramarijn, een blauwe kleur
De kleur blauw van ultramarijn neigt iets naar het rood, waardoor het geschikt is om violetten te mengen. Bij mengen met roodachtige aardkleuren ontstaan gewaardeerde tinten van grijs.
De complementaire kleur van ultramarijn blauw is oranje.
Tip: Donkergroen mengen met bonus GRIJS
Ultramarijn is in verschillende intensiteiten te koop, bijvoorbeeld een lichtere en een donkerder versie, en ook als een versie die sterk naar violet neigt.
Het zit ook in mijn schilderkoffer en ik gebruik de kleur vaak, bijvoorbeeld in meisje in de kersenboomgaard en recent in Portret hond penseelschets, online Oude Meesters online schilderles.
Lapis Lazuli
Het intense blauw is inmiddels niet meer weg te denken van het basispalet. Maar tot 1828 was alleen de natuurlijke variant voorhanden. Een dure aangelegenheid, omdat de prijs van dit pigment hoger lag dan die van puur goud.
Oorspronkelijk wordt ultramarijn gewonnen uit de halfedelsteen Lapis Lazuli, letterlijk vertaald ‘steen’ (Latijn) en ‘blauw’ (Perzisch). Een bewerkelijk en kostbaar proces, waarbij de stenen met de hand worden gemalen.
Kostbaar pigment
In het begin van de dertiende eeuw wordt een methode ontwikkeld om een nog zuiverder pigment uit de steen te winnen. Hierdoor neemt de opbrengst per steen echter af, waardoor de prijs tot grote hoogte stijgt en zelfs duurder dan goud wordt. Kunstenaars waren echter zo onder de indruk van de kleur dat de vraag alleen maar toeneemt. In 1824 komt er een betaalbaar kwalitatief gelijkwaardig, synthetisch, alternatief.
Ik gebruik het meest de tubes van Old Holland verf en ook French Ultramarine is mijn favoriet in de serie blauwen. In het boek “Everything about art materials”. van Prof. Theo de Beer staat het volgende over de kleur ultramarijn te lezen;
Ultramarijn in de schilderkunst
Als je ultramarijn gebruikt, merk dan op dat de laag olieverf zal krimpen, wanneer je de verf in dikke lagen tegelijk aanbrengt. Door wit aan ultramarijn toe te voegen ontstaat een kleur die kobaltblauw benadert. Een beetje zwart aan ultramarijn blauw toevoegen, ontstaat een kleur die een heldere nacht in de zomer oproept.
Donker ultramarijn blauw heeft een roodachtige ondertoon. En het is geschikt om te mengen met een blauwachtig rood (Bordeaux rood), waardoor zuivere paarse kleuren worden gecreëerd. Licht ultramarijnblauw heeft een groenachtige ondertoon, die een helder groen geeft wanneer gemengd met citroengeel. Meer blog schildertips video’s.
Er zijn vele verhalen over het Ultramarijn. Deze uit het boek Kleur van Victoria Finlay vind ik heel mooi. Ik heb het verhaal ingekort.
Michelangelo en het onafgemaakt paneel
In de National Gallery in Londen hangt een onafgemaakt paneel van Michelangelo dat Christus voorstelt die naar zijn graf wordt gedragen, met een niet-geschilderde knielende figuur aan de rechter kant. Deze had waarschijnlijk de Maagd Maria moeten worden.
De enige blauwe verf die in het Italië van de Renaissance waardig genoeg geacht werd voor haar heilige jurk, was Ultramarijn pigment, de duurste kleur op Goud na. De rechterhoek is waarschijnlijk wit gebleven omdat de opdrachtgever de verf niet had geleverd, die de toe 25-jarige kunstenaar zich nooit zelf had kunnen veroorloven.
De winter, een rauwe gast, zit bij mij thuis, blauw zijn mijn handen van de handdruk zijner vriendschap – Friedrich Nietzsche
De Franse kunstschilder Yves Klein
Internationale Klein Blauw
In 1956 exposeerde hij een aantal monochrome doeken in de kleur Ultramarijn en besloot hij alleen nog maar de Ultramarijn pigment te gebruiken. Hij noemde het IKB het ‘Internationale Klein Blauw’.
Levende penselen
Aan het begin van de zestiger jaren gebruikte hij modellen met Ultramarijn verf ingesmeerd, om afdrukken op het doek te maken.
Hier ziet u de hele video van de levende penselen; zijn Antropometries.
Hij inspireerde andere kunstenaars. Het Ultramarijn gebruik ik veel, zoals in AVGtje, Kip, Patat en Appelmoes schilderij. En ook ik ben onder de indruk van zijn werk, vooral zijn afdrukken in verf; mijn fossielen zijn daar de uitkomst van.
